De kerk in therapie…

Als psycholoog zie ik veel cliënten die vastlopen in vervelende patronen. Vicieuze cirkels die langzaam zijn ontstaan, inmiddels al jarenlang een rol spelen en waar ze niet uitkomen.

In therapie duurt het vaak wel even voordat we helder hebben hoe die patronen/cirkels werken. Veel mensen hebben niet goed door hoe hun problemen in stand blijven. Onmisbaar in deze beginfase van therapie is wat mij betreft: bewustwording. Tot vervelens toe doorvragen en doorzoeken naar hoe iets toch kan gebeuren, terwijl je het niet wilt. Of hoe het kan dat je op momenten ergens stellig van overtuigd bent, terwijl je eigenlijk wel weet dat het niet klopt. Dit vergt veel ‘vertraging’: lang stilstaan bij eenzelfde onderwerp en niet snel tevreden zijn met een antwoord.

De hoop (en verwachting) is dan, dat het probleem steeds duidelijker wordt: hoe meer je het onder een vergrootglas legt, hoe meer details het zal blootgeven. Geen leuke therapiefase voor jou als cliënt, want je ziet steeds meer wat er fout gaat. Maar wat mij betreft wel een onmisbaar onderdeel. Want het zorgt ervoor dat je gaat inzien hoe je problemen in elkaar zitten. Vaak zijn het cirkels die al jarenlang draaien, zonder dat je dit doorhad.

Het vergt lef om zo intensief naar jezelf en je eigen probleemgedrag te kijken. En het vergt opnieuw lef om vervolgens iets te veranderen aan de ingesleten patronen: je zult uit je comfort-zone moeten treden om je patronen te veranderen. Koos je altijd de weg van de minste weerstand? Dan zal je moeten leren om weerstand te verdragen. Ging je altijd voor je eigen geluk? Dan zal je moeten leren om andermans geluk mee te wegen in je eigen keuzes.

Kortom: therapie is niet gemakkelijk, maar als je het aandurft heb je de kans om te groeien in inzicht en om daadwerkelijk veranderingen aan te brengen. Ik ben van mening dat het voor iedereen goed zou zijn om een keer in therapie te gaan. En de laatste maanden denk ik steeds meer, dat dit voor de kerk ook goed zou zijn. Want ook de kerk lijkt continu in een bepaald patroon vast te lopen: ze doet zo haar best, maar elke keer ontstaan er weer conflicten met veel emoties, veel gedoe, dreigende scheuringen en negatieve publiciteit.

De kerk in therapie… Ik fantaseer daar ongeveer het volgende bij:

Dag kerk, wat brengt jou hier?

Nou, ik besta nu al bijna 2000 jaar, maar het lukt me niet om innerlijke rust te vinden. Ik wil zo graag de bruid van Jezus zijn: mooi, naar Zijn (voor)beeld en stabiel. Maar ik merk elke keer weer, dat ik op een of andere manier verval in een soort innerlijke verdeeldheid. Dat gaat soms zover, dat ik echt het idee heb dat het oorlog is in mijn hoofd. Ik wil dat helemaal niet, want ik weet dat God wil dat ik mezelf liefheb. Toch loop ik elke keer weer vast.

Je zegt, “elke keer loop ik vast”. Hoe lang speelt dit al?

De innerlijke onrust speelt al heel lang. Misschien al wel mijn hele leven. Ik kan het me niet allemaal meer herinneren, maar het speelt sowieso al vanaf de 16e eeuw. Maar het is echt niet zo dat het continu onrustig is. Het kan jarenlang goed gaan: dan voel ik me rustig en vol vertrouwen. Maar het lijkt erop dat het ook altijd weer mis moet gaan. En als het mis gaat, gaat het vaak ook goed mis: ik merk dat een klein probleem in korte tijd een hoofdpijndossier wordt. Dan zit mijn hele lijf vol spanning.

Staan deze spanningen los van elkaar, of hebben ze met elkaar te maken? Anders gezegd: zie je er een patroon in?

Ze hebben wel met elkaar te maken denk ik. Het zijn vaak losse onderwerpen, in de afgelopen eeuwen heb ik geworsteld met veel verschillende dingen. Maar ik denk wel dat de spanning van het ene onderwerp, ook meespeelt in het ontstaan van spanningen over een nieuw onderwerp.

En wat maakt dan, dat je nú in therapie komt; waarom niet een eeuw geleden of pas in 2100?

Dat is een goede vraag. Misschien had ik al veel eerder moeten komen, maar ik houd het nu gewoon niet meer vol. Ik voel zoveel verdeeldheid in mezelf, dat ik bijna het idee heb alsof ik uit elkaar gescheurd word. Dat klinkt misschien raar, maar dat heb ik vaker gehad.

Kun je daar een voorbeeld van geven?

Nou, ik heb dat nu heel sterk rondom het thema homoseksualiteit: ik word daar zo onrustig van, het vreet energie! Ik ben gewoon in strijd met mezelf. En de buitenwereld merkt dit ook aan mij; ze ziet mijn strijd. En dat wil ik helemaal niet, want ik wil juist dat ze bij mij rust kunnen vinden. En dat neem ik mezelf dan weer kwalijk. Ik word er helemaal gek van! Dus daarom kom ik bij u, want ik wil hier vanaf. Wat kan ik doen?

Nou, het klinkt misschien flauw, maar ik weet niet wat je kan doen. Ik heb de oplossing niet voor je. Het is mijn ervaring en mijn overtuiging dat wij samen een oplossing kunnen ontdekken, als we goed gaan begrijpen hoe het probleem in elkaar zit. Dat kost tijd en energie en jij zal bereid moeten zijn om eerlijk naar jezelf te kijken. En als we een oplossing gevonden hebben, dan zal jij daarna bereid moeten zijn om uit je comfort-zone te stappen en te leren om dingen op een andere manier te doen. Dat vergt een stuk moed en discipline. Ik kan dat niet voor je doen, maar ik help je er wel graag bij. Dus mijn vraag is: ben je bereid om dit traject aan te gaan?