Gereformeerd zwartrijden!
Afgelopen zomer stond er een column van mij in het Nederlands Dagblad, over vlinders die ik in mijn buik kan voelen binnen de gereformeerd vrijgemaakte kerk. De kerk waar ik al vanaf mijn geboorte lid van ben. Maar de afgelopen maanden ben ik tot de nogal verrassende conclusie gekomen dat ik misschien niet (meer) gereformeerd ben. Of in ieder geval niet formeel. Het voelt ineens alsof ik een soort zwartrijder ben in de kerk: als men me zou controleren, dan zou ik eruit gezet worden.
Dat is toch raar, want ik ben geboren en getogen vrijgemaakt, gedoopt in de vrijgemaakte kerk van Hoogezand-Sappemeer in 1984. Getrouwd met een gereformeerd vrijgemaakte dame, drie kinderen laten dopen en tot op de dag van vandaag lid van diezelfde gereformeerd vrijgemaakte kerk. Toch lijkt het er sterk op dat ik officieel niet (meer) vrijgemaakt ben. Ik zal het uitleggen.
Het begint bij de website van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Die vertelt mij dat de Drie Formulieren van Eenheid binnen gereformeerde kerken een “bepaald gezag” hebben. En het vertelt mij ook dat uitspraken van een gereformeerd christen moeten passen binnen deze drie formulieren.
En daar wringt voor mij de schoen. Want er staat nogal wat in deze drie formulieren:
– we veroordelen de ketterse dwaalleer van wederdopers, want ze zijn niet tevreden met de eens ontvangen doop (NGB, artikel 34)
– als je toegang wilt tot het eeuwige leven, dan mag je maar één keer gedoopt zijn (NGB, artikel 34)
– Het idee van een ‘vrije wil’ naast uitverkiezing en verwerping is ‘hoogmoedige ketterij’ en iedereen die spreekt over een vrije wil diept een dwaalleer op uit de hel! (Dordtse Leerregels, hfst 2, veroordeling 3)
– er is een zuivere Gereformeerde leer, er is een zuivere prediking en een zuivere bediening van de sacramenten (NGB en Dordtse Leerregels)
Wij zijn nog steeds de ware/zuivere kerk en we staan tegenover vele dwaalleren, sekten en ketters. Dat is wat ik lees, als ik de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Dordtse Leerregels lees. Van dit soort uitspraken krijg ik de rillingen over mijn lijf. Je treft nog geen motvlinder in mijn buik aan. Het is gewoon niet mijn taal. Sterker nog, het is niet mijn geloof.
En ik besef best dat deze documenten uit een andere tijdsgeest komen. Een tijd waarin de kerk zich moest positioneren en er veel strijd was met andere levensovertuigingen. En ik begrijp ook wel dat het nodig was om duidelijke taal te spreken en sommige dingen resoluut af te wijzen. Maar kan ik nu, anno 2019, uitspraken doen die volledig in overeenstemming zijn met deze formulieren? Nee.
Want moet ik als gereformeerd christen echt de volwassendoop afdoen als een ketterse zaak, omdat die mensen “niet tevreden zijn met de eens ontvangen doop?” Mensen die (na een kinderdoop) wel de volwassendoop bedienen of ontvangen, zijn zij ketters? En behoren zij dan tot de valse kerk? En zou het dan zelfs zover gaan dat zij, met andere goddelozen, bij het laatste oordeel in een onsterfelijke staat zullen worden gepijnigd in het eeuwige vuur, dat voor de duivel en zijn engelen bereid is (Artikel 37, NGB/Mat.25:41)?
En stel dat de Jongste Dag zou aanbreken tijdens een New Wine conferentie. Worden wij als kind-besprenkelde vrijgemaakten dan vanuit de camping opgenomen in heerlijkheid en de volwassen-ondergedompelden mogen linksaf de ellende in? Ik begrijp dat deze zin niet de subtiliteitsprijs verdient, maar ik lees dezelfde polarisatie in de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Dordtse Leerregels.
Het is deze polarisatie waar ik het meeste last van heb. Waar ik me zelfs een beetje voor schaam als ik het lees. Als gereformeerd vrijgemaakt christen, schaam ik mij voor documenten die juist aan de basis liggen van de gereformeerd vrijgemaakte kerk. Daar klopt iets niet!
Dus: ben ik een gereformeerde zwartrijder? Iemand die al vanaf zijn geboorte met veel plezier meereist met de gereformeerde trein, maar die eigenlijk niet meer het juiste kaartje heeft? Stel dat de conducteur (of de conductrice) nu langs zou komen en hij (of zij) ziet mijn kaartje, word ik er dan uitgezet?
De Drie Formulieren van Eenheid
Documenten geschreven in de 16e en 17e eeuw:
– De Nederlandse Geloofsbelijdenis
– De Heidelbergse Catechismus
– De Dordtse Leerregels
Doet me denken aan dit nummer: https://youtu.be/wGooOoGN9qs
Ik las (was het vandaag?) een column van Theanne Boer in het ND over de remonstranten, tegen wie de DL geschreven zijn. Mooi voorbeeld hoe ook binnen de GKv het denken zich ontwikkelt.
Misschien zitten er wel veel meer zwartrijders bij ons in de kerk dan je denkt.
Met allemaal dezelfde steen in de maag.
Maar ook al ben ik een zwartrijder, ik blijf wel zitten. En ik geloof er niets van dat ze ons er allemaal uitzetten. Als al die zwartrijders en betalende rijders maar wel in gesprek blijven. Dan komen we samen een heel eind. Bedankt voor jouw bijdrage.
Mooie kick-off van je blog Ido! Ik ben benieuwd naar alle volgende blogs. En ik denk ook dat er inderdaad (veel) meer ‘zwartrijders’ zijn, maar dit nog niet uitspreken
De trein zit vol met zwartrijders. Zonder zwartrijders geen trein. Niemand waagt controle, want dan ontstaat er pas echt een probleem. En waarom zou je? In de meeste treinstellen gaat het niet meer om de papieren, maar om het gezamenlijk reizen. Iedereen mag mee! Naast de deur hangt een bordje: we helpen elkaar als dat nodig is, we houden het netjes, we veroorzaken geen overlast.
Mooi Ido! Ik blijf je zeker volgen. Mooi verwoord. 😉
Hoi Ido, het onderscheid tussen essentiële en niet-essentiële leerstellingen, wat ook gemaakt wordt in het artikel dat Henk Baas aanhaalt, is hier denk ik relevant. Ik ben het met je eens dat je van niet-essentiële leerstellingen geen essentiële leerstellingen moet maken, en dat is het gevaar als belijdenisgeschriften te uitgebreid worden (als bijv. bepaalde standpunten op het gebied van zaken als eindtijdvisie, doop, uitverkiezing, Israëlvisie, worden beschouwd als iets wat christenen noodzakelijkerwijs moeten geloven om Christen te zijn). Maar aan de andere kant is er ook een gevaar: als van essentiële leerstellingen niet-essentiële leerstellingen worden gemaakt (als bijv. de traditionele standpunten over de Drie-eenheid, de goddelijkheid van Jezus, het verlossingswerk van Jezus en de wederkomst van Jezus, als onbelangrijk worden beschouwd of worden verworpen).
Het is goed om de belijdenisgeschriften tegen het licht te houden, maar schaf ze niet te snel af! Belijdenisgeschriften helpen om als kerk en gelovige vast te houden wat van belang is. En er staan nog een heleboel goede dingen in vooral de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Heidelberger Catechismus die goed samenvatten wat de kern is van ‘het geloof dat eenmaal de heiligen is overgeleverd’ (Jud 3). Overigens, voor een goede hedendaagse behoudende en brede protestantse belijdenis zie: https://reformingcatholicconfession.com/
Herkenbaar!!
Ik vindt het vreemd dat mensen tot deze conclusie komen als je bedenkt dat Jezus zich als volwassene ook liet dopen (Mat 3:13-17) Hoewel hij niet als kind gedoopt is kom je in de bijbel weldegelijk een soortgelijke gebeurtenis tegen. Johannes doopte mensen om hen een nieuw leven te laten beginnen. Deze situatie zou je met elkaar kunnen vergelijken met de kinderdoop gezien zowel de Efeziërs als de kinderen bij hun doop de Heilige Geest nog niet hebben aanvaard. Later lieten de Efeziërs zich dopen in de naam van de Heer waarna de Geest op hen neerdaalde (Hand 19:1-6) Voor overdopen is dus prima een bijbelse interpretatie te vinden. Daarbij moet ik zeggen dat het allerbelangrijkste niet de vorm van de belijdenis is maar de inhoudt daarvan.
De titel van het artikel doet vermoeden dat je aan het zwartrijden bent. Maar maak je niet teveel zorgen, ik vertrouw erop dat je ticket is betaald!!!
Hoi Ido,
ik kan me je ongenoegen met dit soort taal helemaal voorstellen en ben het er inhoudelijk ook helemaal mee eens. Toch voel ik me binnen dezelfde gemeenschap geen zwartrijder. want ik ken weinig mensen binnen diezelfde gemeenschap die dat soort woorden of meningen nog voor hun rekening willen nemen. Neemt niet weg dat het de GKv zou sieren als officieel verklaard zou worden dat je dit soort dingen slechts binnen de historische context tot je kunt nemen (overigens worden met de Wederdopers geen Baptisten bedoeld, maar dit terzijde). Iets dergelijks zou je wellicht mogen verwachten in/van een kerkgemeenschap waarin het er vaak erg nauw-keurig toegaat. 🙂
Bij ons op de wc hangt een scheurkalender. Van de week kwam daarop een uitspraak voorbij van Karl Jaspers die ooit zei:
“De wereld is zoals hij is. De wereld kan niet waar of niet waar zijn, alleen onze kennis.”
Waarheid is perceptie. Waarheid is wat ik vind of denk dat ‘waar’ is gebaseerd op de kennis die ik heb en hoe ik die kennis interpreteer. Voor mij een reden om kritisch te zijn, te onderzoeken en niet zomaar vast te houden aan principiële religieuze standpunten.
Mooi artikel Ido!
Ik zie het probleem niet.
Als je bijvoorbeeld de Bijbel net zo zou lezen, dan zat je pas in de problemen !
Dan moest je nog aan het stenigen …
Het lijkt me dat je elk verhaal moet plaatsen zijn tijd.
En die tijden waren niet meestal zo gemakkelijk.
Guido de Brès werd opgehangen na het maken van de Nederlandse geloofsbelijdenis.
Hij liet een vrouw en drie jongen kinderen na.
Het is misschien zelfs een beetje erg gemakkelijk praten vanuit een tijd dat er in NL even niks aan de hand is op het gebied van godsdiensttwisten, – oorlogen en wat we al niet uit weten te vinden.
Dus geen valse schaamte s.v.p., je rijdt nog met een kaartje hoor.