God is een oude IKEA-kast
Het is vrijdag en ik zit eindelijk weer alleen met mijn laptop, een kan thee en een stapel boeken in mijn schrijfkantoortje in Groningen. De afgelopen tijd heb ik op vrijdag gewoon gewerkt en moest het lezen en schrijven wachten. Tot nu dus.
Maar ik ben onrustig, ik heb veel dingen in mijn hoofd: is het blog goed zoals het nu is, ga ik die docu kijken ter inspiratie of ga ik Romeinen lezen, mijn fiets moet nieuwe remkabels, Merel is bijna jarig, misschien moet ik weer eens koffie drinken met mijn vader, ik wil eigenlijk een keer met de dominee afspreken… Zo gaat het maar door. Op zich wel logisch die drukte in mijn hoofd, veel ideeën en gedachten hebben moeten wachten tot ik er weer tijd voor had. Ik zoek rust door even stil te zijn, te bidden en een stuk uit de Bijbel te lezen. Een tijdje later wil ik muziek luisteren en bekijk ik de nieuwste video van NF, If you want love. Toch wel weer een goed nummer, hoor! Geen liefde zonder pijn – amen!
Vervolgens pak ik de ‘Belijdenissen’ van Augustinus. En ik lees “…doordat ik mij afwendde van u, de Ene, en in het Vele vervluchtigde”. God als de Ene en alles daarbuiten als het Vele. Ja, dat herken ik wel: er is zo verschrikkelijk veel. En dat vele is vaak ook zo leuk, mooi, lekker, vernieuwend, spannend en vul maar aan.
Hoe lastig is het eigenlijk, om je aan één ding te hechten, terwijl er zoveel andere dingen op de markt zijn? Je hechten aan iets of iemand is sowieso al lastig. Er zijn veel psychische stoornissen die voortkomen uit hechtingsproblemen. Sociale strubbelingen, je niet gewaardeerd of begrepen voelen en relatieproblemen zijn bekende voorbeelden. Maar ook agressie, narcisme, ‘op jezelf gericht zijn’.
Als het al lastig is om je aan een zichtbaar en tastbaar mens te hechten, hoe moet het dan zijn om met een hechtingsstoornis een relatie met God aan te gaan? Een vraag waar ik, ook als christelijk psycholoog, nog geen antwoord op heb.
Maar ook zonder hechtingsproblemen is het een uitdaging om je aan God te hechten, te midden van al het Vele wat er is. Waarom zou je uit de enorme overload aan dingen, je aandacht en je tijd investeren in een God? Een God van wie je het bestaan niet eens kunt aantonen. Bovendien is God psychologisch gezien ook niet heel aantrekkelijk: Hij was, is en blijft altijd dezelfde. Saai! Je gaat ook geen voetbalwedstrijd kijken als je weet dat het 0-0 blijft. En boeken lezen en series kijken doen we toch ook omdat het spannend is of omdat er stiekem (of minder stiekem) seks in voorkomt? Het komt neer op een simpel psychologisch basisprincipe: om de aandacht te houden, moet iets telkens in beweging zijn of vernieuwen. Of iets moet juist heel oud zijn. Retro en uniek. Iets waar maar een paar van gemaakt zijn en wat niet bestemd is voor de massa. Dat trekt ook de aandacht.
God verliest het op al deze terreinen: Hij is niet nieuw, Hij verandert niet en Hij is ook niet bijzonder sexy – Jezus had, hoe raar dat ook klinkt, niet bepaald een goddelijk lichaam. En heel retro is God ook niet, want hoewel Hij wel bijzonder oud is, is Hij juist bestemd voor de hele massa. Dus nee, God trekt niet snel de aandacht en zal het psychologisch gezien verliezen van vele andere zaken die aandacht vragen. Je zou God kunnen zien als een retro-IKEA-kast.
De PAX-kast uit 1985. Wie wordt daar warm van? De mensen die iets exclusiefs willen, halen hun neus ervoor op en lopen met een grote boog om de IKEA heen. De mensen die de massaproductie toejuichen, kopen liever voor 5 euro extra een nieuw model. Kortom: je zult een bijzonder goed verhaal moeten hebben om mensen de waarde van een oude IKEA kast duidelijk te maken. Je zou bijvoorbeeld kunnen beginnen met een reclameverklaring dat de kast alleen toegankelijk is voor 100% zuivere mannen of vrouwen, maar ik vraag me af of dat een goede strategie is.
Nee, ik kan er vandaag geen ander verhaal van maken dan dat God het gewoon verliest in de wereld van nu. Je raakt Hem aan de straatstenen niet kwijt.
Gratis af te halen: PAX-kast.
Dan hadden de Israëlieten het beter voor elkaar met maar 1 opbergkist die ze niet eens mochten zien.
Wederom een tot nadenken zettend blog!! Zo herkenbaar, de drukte van alledag, zoveel wat ik nog wil en soms vind dat dat moet. Maar ik vind rust in mezelf, loop door de natuur die ik zie als een venster naar God. En dat werkt voor mij HEERlijk vertragend en rustgevend, maakt me een mooier mens zodat ik wanneer er ruimte is, de dingen van mijn lijstje oppak op het moment het er aan toe is….. komt zoals t komt!
Kriebels krijg ik van dit blog. Geen vlinders, maar muggen… De klassieke parabel van de smalle en brede weg in een modern jasje. De smalle weg als een moeilijke, steile weg, met hobbels en kuilen, maar uiteindelijk een hemelse stad badend in het licht. Aan de brede weg een bord met ‘hartelijk welkom’, voerend langs café’s, bordelen en bioscopen, om uit te komen in een land van vuur, rook en bliksemschichten. ‘Gewogen en te licht bevonden’.
Alsof de hedendaagse seculiere mens alleen maar op zoek is naar actie, leukigheid en champagneproblemen terwijl diepgang, complexiteit en uithoudingsvermogen is voorbehouden aan christenen.
Je vraag over hechtingsproblematiek is een interessante. Maar wat te denken van God als geïnternaliseerde straffende ouder die je bij je geboorte al als slecht kwalificeert en je volledig van zijn genade afhankelijk maakt?
En dan seks. Een onderwerp waar vrijgemaakten maar moeilijk mee uit de voeten kunnen. Het zij meer of minder, het blijft iets stiekems. Bij seks zien, lezen, fantaseren ga je buiten je boekje. In psychologische behandeling noemen we dit een TEF: Thought Event Fusion.
Beste JEZUS,
Alleen deze aanhef is het al waard om op je te reageren.
Bedankt voor je kritische reactie; je bent de eerste die me uitdaagt om echt te reageren.
Sorry dat ik je ‘muggen’ bezorgd heb. Als ik je goed begrijp, lees je een scheiding tussen christenen als fantastische, heilige mensen en niet-christenen als ‘lang-leve-de-lol-ik-leef-voor-mezelf-mensen’. Terecht dat je daar muggen-kriebels van krijgt. Ik heb de tekst niet zo bedoeld. Eerlijk gezegd is het vooral een persoonlijk blog: ik herken mezelf juist in de persoon die overladen wordt door al het vele wat in de wereld te vinden is en daarin kan ik het besef van een God kwijtraken. In die zin geloof ik er niet in dat jij (er vanuit gaande dat je niet-kerkelijk bent, wat overigens iets anders is dan niet-christelijk zijn) op de brede weg loopt en ik op de smalle. We lopen allebei op dezelfde, brede weg. Breed, omdat de weg (het leven) veel te bieden heeft. En probeer tussen al die mogelijkheden maar eens een God te zien. Dat is mijn uitdaging.
Wat betreft je opmerking over hechting en seks: jazeker, daar heeft de vrijgemaakte kerk niet de meest liefdevolle en passievolle geschiedenis. We lazen liever Prediker dan Hooglied, vrees ik. Bij deze voel ik me uitgedaagd om eens een blog over seks te schrijven…
Hoi Ido, leuk om eens iets van je te lezen na al die jaren.
Ik denk niet zozeer dat God de oude Ikea kast is maar de kerk. De oude ikea kast is daar duidelijk nog een zonder het softclose systeem, zonder verlichting in de lades en de lades lopen ook niet heel soepel. Logisch dat mensen zoals ik vervolgens een nieuwe kast kopen waar de nadruk ligt op de liefde van God en niet op het krampachtig vasthouden aan oude gewoontes. God kijkt naar de toekomst met het huidige leven als noodzakelijk kwaad, de kerk kijkt naar het huidige leven met het eeuwige leven als beloning. Mensen die zonder die beloning goed zijn voor zichzelf en medemens dat zijn m.i. de echte christenen.
“Welke zee ?”, zei de vis, “Ik heb nog nooit een zee gezien”. En hij zwom rustig verder, op zoek naar een lekker garnaaltje.
We herkennen God niet meer in zijn schepping. Zeker niet als het evolutieverhaal hoogtij viert. Of het nou logisch is of niet, dat doet totaal niet terzake. Pas als je God hebt leren kennen, zie je dat Hij erachter zit.
God heeft zich teruggetrokken. Kwam Hij bij Adam en Eva nog op bezoek, naderhand gebeurt zoiets zelden. Niet zichtbaar en dus onverkoopbaar ?
Hij is ons komen opzoeken via zijn Zoon. En in die Zoon zie je hoe God is. Hij lokt niet via pracht en praal, wat Hij gemakkelijk had kunnen doen. Hij stichtte niet een fantastisch koninkrijk ter plaatse, tot teleurstelling van veel van zijn tijdgenoten. Hij maakte niet de blits met mooie kleren, een goddelijk lichaam of stoere taal. Kwam zelfs niet in opstand tegen Rome. Hij genas, onderwees en deed voor. Was er voor ieder en zeker voor de zieke. Zo presenteert Hij zich. “Wat kan ik voor je doen ?”, vroeg Hij geregeld. Het is een grondtoon in Zijn optreden die zich onttrekt aan alle mediageweld. Die rustig zijn eigen gang gaat, maar onmiskenbaar krachtig doorwerkt. Hij zond mensen uit met een opdracht en de belofte dat Hij erbij zou zijn. Zijn manier om die goede boodschap te laten klinken gaat om het bouwen van relaties, geen vertoon. Zo verkoop je geen kast, maar laat je God zien.