Ik zie, ik zie wat jij niet ziet?

Ik had vorige week een ingeving. Velen zullen het wel een hele domme ingeving vinden, maar toch ervoer ik het als een eyeopener: als er op schoonmaakmiddelen staat dat je het niet in je ogen moet krijgen en dat het bijtend is wanneer het op je huid komt, dan is het natuurlijk ook niet echt lekker voor het milieu wanneer ik het door de gootsteen spoel.

Onnozel? Iets wat jij zelf al lang en breed wist? Vast. Als dit een stripboek was, dan zie ik al een plaatje voor me van een vrouw met een denkwolkje: “Zucht!” (het mag ook een plaatje van een man zijn trouwens, want ik wil niet suggereren dat alleen vrouwen verstand hebben van schoonmaken).

Ik heb de badkamer en de wc’s schoongemaakt en gooi mijn emmer leeg door de gootsteen. Ik maak de keuken schoon met zo’n spuitbus en spoel daarna het doekje uit. Een wekelijks terugkerend ritueel voor mij. Ik vind dat ineens best raar: hoezo mag dat spul wel in het water terecht komen waar uiteindelijk ook ons drinkwater van wordt gemaakt, terwijl erop staat dat je het niet mag drinken? Ik snap natuurlijk wel dat we een waterzuiveringssysteem in Nederland hebben dat ervoor zorgt dat al die chemicaliën weer uit ons drinkwater verwijderd worden, maar toch is het een raar idee. Ik spoel dat chemische, vieze water gewoon het afvoerputje in en dan ben ik er vanaf. Voor mij is het probleem dan opgelost. Voor mij wel…

Het doet me denken aan hoe mensen om kunnen gaan met heftige (traumatische) gebeurtenissen: ik stop het gewoon weg, dan is het er niet meer. Ik moet er vooral niet over praten of over nadenken, gewoon wegdoen. Probleem opgelost! En als ik toch nog een emmer met vieze herinneringen tegenkom in mijn leven dan stop ik ook die snel weer weg door de gootsteen. Probleem opgelost!

Datgene wat ik niet zie, vormt geen probleem. Dat is vaak de gedachte. Maar je hoeft tegenwoordig geen psycholoog meer te zijn om te weten dat het verdringen of wegstoppen van traumatische ervaringen vaak averechtse effecten heeft. Vroeg of laat spuit jouw afvoerputje al jouw weggegooide emmers met vies water, zo je woonkamer in. Vaak op onverwachtse en ongewenste momenten. Je dacht dat iets er niet (meer) was, maar ineens blijkt het er toch te zijn. In alle hevigheid.

Deze overtuiging van ‘als ik het niet zie, dan is het er ook niet’ speelt volgens mij op veel meer vlakken:
– Mensen met psychische klachten (of onzichtbare lichamelijke klachten) krijgen vaak minder begrip en waardering dan mensen met zichtbare lichamelijke klachten: datgene wat er op het oog niet is, daar kunnen we kennelijk niet goed op reageren.
– WIFI-hotspots, 5-G-data, onbeperkte databundels, WIFI in de trein, in de auto, op school, op de camping, 60 satellieten de ruimte inschieten voor een verbetering van wereldwijd breedbandinternet. We zien de straling niet, we zien ook de duizenden satellieten niet. Dus het is geen probleem, toch?
– Ik weet dat ze kanker heeft en ik kom haar tegen in de supermarkt, maar ik weet echt niet wat ik tegen haar moet zeggen. Dus ik loop snel een ander gangpad in, dan ziet ze me ook niet. Probleem opgelost.
– Een echtpaar komt voor relatietherapie. Na een paar gesprekken confronteer ik hem flink en geef ik hem aan dat hij een probleem heeft. Dit wil hij niet horen en hij komt niet meer terug. Voor hem is het probleem daarmee opgelost.

Kennelijk zijn we als mensen snel overtuigd van het idee ‘als iets er niet is, dan is het er niet’. Als het weg is, dan is het klaar. Uit het oog, uit het hart.

Dat brengt me terug bij mijn ingeving over schoonmaakmiddelen. Ik zag letterlijk het probleem niet van het wegspoelen van chemicaliën, maar nu ben ik me er wel ineens bewust van. Die bewustwording is niet direct leuk. Het zorgt ervoor dat ik nu rondloop met een zeurende vraag: ga ik stoppen met die schoonmaakmiddelen? Mijn gedachten variëren van “ach, nee hoor, niet nog meer van dat groene-eco-bio gedoe” tot “ja, gewoon soda en azijn, scheelt ook weer in de kosten”.

En dan is een keuze over schoonmaakmiddelen natuurlijk belachelijk onnozel en eenvoudig. Het is van een heel andere orde als het gaat over beleid rondom wereldwijde datanetwerken. Of over omgaan met kanker, verwerken van seksueel misbruik of je eigen aandeel in relatieproblemen. Als je dat gaat zien, zijn het lastige zaken.

Maar wacht eens. Waarom dit hele verhaal over ‘als ik het niet zie, dan is het er niet’ en bewustwording en zo. Dit is toch een christelijk blog over God en de kerk? Goed punt.

Heb je God ooit gezien?